Η σχολική ηλικία, που εκτείνεται περίπου από τα 6 έως τα 12 έτη, είναι μια περίοδος έντονης ανάπτυξης και μεταμόρφωσης για κάθε παιδί. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και προχωρούν στα σχολικά τους βήματα, αποκτούν νέες δεξιότητες, διαμορφώνουν την προσωπικότητά τους και κατακτούν όλο και πιο πολύπλοκες γνώσεις. Όμως, πότε πρέπει ένας γονέας ή εκπαιδευτικός να ανησυχήσει για μια πιθανή καθυστέρηση στην ανάπτυξη;
Ας δούμε αναλυτικά τα βασικά αναπτυξιακά ορόσημα της σχολικής ηλικίας και τις ενδείξεις που ενδέχεται να προκαλέσουν προβληματισμό.
1. Γλωσσική Ανάπτυξη
Τυπική Εξέλιξη
Καθώς τα παιδιά εισέρχονται στο δημοτικό, το λεξιλόγιό τους επεκτείνεται ραγδαία. Μπορούν να διατυπώνουν σύνθετες προτάσεις, να αφηγούνται ιστορίες με αρχή, μέση και τέλος, και να συμμετέχουν ενεργά σε συζητήσεις. Η ανάγνωση και η γραφή βελτιώνονται σταδιακά, με σημαντική πρόοδο έως τα μέσα της σχολικής ηλικίας.
Πότε να Ανησυχήσετε
-
Δυσκολία στην κατανόηση οδηγιών ή στην εκφραστική ομιλία.
-
Δυσκολίες στην ανάγνωση και γραφή που επιμένουν και δεν βελτιώνονται με την εξάσκηση.
-
Συχνά λάθη στη γραμματική ή περιορισμένο λεξιλόγιο σε σχέση με συνομηλίκους.
2. Κοινωνική και Συναισθηματική Ανάπτυξη
Τυπική Εξέλιξη
Τα παιδιά αρχίζουν να σχηματίζουν πιο σταθερές φιλίες, να συνεργάζονται καλύτερα με συνομηλίκους και να αντιλαμβάνονται έννοιες όπως η ενσυναίσθηση και η δικαιοσύνη. Αναπτύσσουν αυτογνωσία και προσπαθούν να ενταχθούν σε κοινωνικά σύνολα, αποκτώντας όλο και μεγαλύτερη αυτονομία.
Πότε να Ανησυχήσετε
-
Δυσκολία στη δημιουργία ή διατήρηση φίλων.
-
Έντονα ξεσπάσματα θυμού ή απομόνωση.
-
Αδυναμία κατανόησης ή διαχείρισης των συναισθημάτων.
3. Γνωστική Ανάπτυξη
Τυπική Εξέλιξη
Η ικανότητα σκέψης γίνεται πιο αφηρημένη και οργανωμένη. Τα παιδιά μαθαίνουν να επιλύουν προβλήματα, να ταξινομούν πληροφορίες και να χρησιμοποιούν στρατηγικές μάθησης. Η συγκέντρωση και η μνήμη βελτιώνονται σημαντικά.
Πότε να Ανησυχήσετε
-
Δυσκολία στην επίλυση βασικών μαθηματικών προβλημάτων.
-
Έλλειψη συγκέντρωσης για παρατεταμένο χρόνο.
-
Αργή επεξεργασία πληροφοριών σε σύγκριση με συνομηλίκους.
4. Κινητική Ανάπτυξη
Τυπική Εξέλιξη
Στη σχολική ηλικία παρατηρείται βελτίωση στη λεπτή και αδρή κινητικότητα. Τα παιδιά γράφουν με ευκολία, συμμετέχουν σε αθλήματα και αναπτύσσουν καλύτερο συντονισμό κινήσεων.
Πότε να Ανησυχήσετε
-
Δυσκολία στον χειρισμό εργαλείων γραφής ή κοπής.
-
Αδέξιες κινήσεις ή συχνά ατυχήματα.
-
Δυσκολία στην ισορροπία ή στον συντονισμό.
5. Αυτονομία και Καθημερινές Δεξιότητες
Τυπική Εξέλιξη
Τα παιδιά γίνονται όλο και πιο ανεξάρτητα. Μπορούν να οργανώνουν τον σχολικό τους σάκο, να τηρούν πρόγραμμα και να φροντίζουν την προσωπική τους υγιεινή.
Πότε να Ανησυχήσετε
-
Ανικανότητα να ακολουθήσουν απλές οδηγίες χωρίς βοήθεια.
-
Υπερβολική εξάρτηση από ενήλικες για καθημερινές δραστηριότητες.
-
Δυσκολία στην κατανόηση της έννοιας του χρόνου ή της ρουτίνας.
Τι Μπορείτε να Κάνετε
Αν παρατηρήσετε κάποια από τις παραπάνω δυσκολίες, είναι σημαντικό να μην πανικοβληθείτε. Κάθε παιδί αναπτύσσεται με τον δικό του ρυθμό. Ωστόσο, η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να κάνει τη διαφορά. Συζητήστε με τον/την δάσκαλο/δασκάλα, επισκεφθείτε έναν παιδίατρο ή αναπτυξιολόγο, και, αν χρειαστεί, απευθυνθείτε σε ειδικούς όπως λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές ή ψυχολόγους.
Συμπερασματικά
Η σχολική ηλικία αποτελεί κρίσιμη φάση για τη διαμόρφωση δεξιοτήτων που θα συνοδεύουν το παιδί σε όλη του τη ζωή. Η παρακολούθηση των αναπτυξιακών ορόσημων με ευαισθησία και προσοχή βοηθά στον εντοπισμό πιθανών δυσκολιών νωρίς, επιτρέποντας την κατάλληλη υποστήριξη. Θυμηθείτε, το πιο σημαντικό είναι να είστε κοντά στο παιδί σας, να το ακούτε και να το ενθαρρύνετε να αναπτύσσεται με τον δικό του μοναδικό τρόπο.
